Bij de strategie Ontwerpen voor kwaliteit en onderhoud staat de toekomstwaarde van bouwwerken centraal. Dat geldt overigens ook voor de twee ontwerpstrategieën Ontwerpen voor adaptiviteit en Ontwerpen voor losmaakbaarheid en herbruikbaarheid. Het gaat om het beschermen van bestaande waarde door het verlengen van de levensduur van bouwwerken, elementen en materialen. Daarmee wordt tegelijkertijd aan de andere twee doelen van Platform CB’23 bijgedragen: het beschermen van materiaalvoorraden en milieu.

De term koestering speelt een grote rol van betekenis: bouwwerken waar de gebruiker of andere belanghebbenden aan hechten, blijven langer in gebruik. Ondanks dat in sommige gevallen de technische eisen aan en eigenschappen van het bouwwerk niet volledig overeenkomen. Denk bijvoorbeeld aan monumenten. Koestering is een moeilijk meetbaar begrip, maar wel een kenmerk dat in deze leidraad moet worden benoemd.

Bij ontwerpen voor kwaliteit en onderhoud staat de realisatie van een door gebruikers en andere stakeholders hooggewaardeerd bouwwerk met een lange levensduur en weinig onderhoud centraal. Het ontwerp is gericht op hoogwaardige kwaliteit en esthetiek en de toepassing van robuuste onderhoudsarme producten en goede detailleringen.

Een langere functionele levensduur van een bouwwerk zal positief uitpakken wanneer de gebruikte bouwproducten een zeer lange technische levensduur hebben. Vervanging is daardoor immers niet nodig. Vervanging is wel nodig bij producten met een beperkte technische levensduur. Daarbij treedt dan geen milieuvoordeel op door levensduurverlenging van het bouwwerk.

Als frequent veranderingen in gebruikseisen te verwachten zijn, is een combinatie met Ontwerpen voor adaptiviteit en Ontwerpen voor losmaakbaarheid en herbruikbaarheid noodzakelijk. 

Bij ontwerpen voor adaptiviteit gaan we ervan uit dat een bouwwerk aan verschillende toekomstscenario’s met andere wensen en eisen kan voldoen. Met andere woorden, adaptiviteit is de capaciteit op veranderingen te reageren. Dit kan op verschillende schaalniveaus, in verschillende tijdspannen en tussen verschillende functies plaatsvinden. Bijvoorbeeld door veranderende gebruikers, seizoenen en eisen. De adaptiviteit (of aanpasbaarheid) zal de levensduur van bouwwerken verlengen, ook wanneer eisen veranderen. Want zelden blijft het gebruik van een bouwwerk precies zoals dat initieel bedacht is.

Er zullen nieuwe gebruikers komen, nieuwe werkvormen ontstaan en technieken en regelgeving zal zich ontwikkelen. Zo wordt voldaan aan de Platform CB’23-kerndoelen: het beschermen van bestaande waarde, van materialenvoorraden en van het milieu. Er is een verschil tussen technische en ruimtelijk-functionele adaptiviteit. Een bouwwerk is ruimtelijk-functioneel adaptief als het veranderingen in functie en ruimtebehoefte aankan. Voorbeelden hiervan zijn vrij indeelbare plattegronden en het overdimensioneren van sparingen voor leidingen en kanalen. Een bouwwerk is technisch adaptief als verbindingen losmaakbaar, onderdelen bereikbaar en fysiek onafhankelijk van elkaar zijn.

Deze strategie heeft een relatie met de strategieën Ontwerpen voor kwaliteit en onderhoud en Ontwerpen voor losmaakbaarheid en herbruikbaarheid, waarbij ze elkaar en het circulaire resultaat kunnen versterken. 

De strategie 'Ontwerpen voor losmaakbaarheid en herbruikbaarheid’ streeft technische adaptiviteit na. Daarbij moet zo worden ontworpen dat materialen tijdens of na gebruik op eenvoudige wijze en zonder schade kunnen worden geoogst en zo hoogwaardig mogelijk kunnen worden hergebruikt. Een bouwwerk of object is technisch adaptief als verbindingen demontabel zijn en onderdelen (elementen zoals installaties en bouwproducten) bereikbaar en fysiek onafhankelijk van elkaar zijn.

Uitgangspunt voor de strategie Ontwerpen voor losmaakbaarheid en herbruikbaarheid is de relatie met het bouwlagenmodel. Dit model brengt de levensduurverschillen van delen van bouwwerken in beeld. In de B&U zijn dat bijvoorbeeld de constructie, de schil, het interieur en installaties, en voor de GWW de grond, de wegfundering, de toplaag en de techniek.

Het doel is een zo hoog mogelijke restwaarde van bouwonderdelen te behalen, zodat primair materiaalgebruik in de toekomst kan worden vermeden.